TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı Çerçevesinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi ve Finansal Analiz Sonuçları Üzerine Etkileri
Finansal tablolar, işletmelerin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını yansıtan araçlardır. Yüksek enflasyonlu dönemlerde işletmelerin hazırlamış oldukları finansal tablolar gerçek finansal durumu ve faaliyet sonuçlarını yansıtmamaktadır. Bunun nedeni, enflasyon olarak ifade edilen fiyatlar genel seviyesinde yaşanan artışlardır. Yüksek enflasyonlu dönemlerde gerçek sonuçlara ulaşabilmek için finansal tabloların enflasyonun olumsuz etkisinden arındırılması gerekmektedir. Finansal tablolar üzerindeki enflasyonun etkilerini gidermeye yönelik bazı yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler, fiyatlar genel seviyesi muhasebesi, cari maliyet muhasebesi ve genel fiyat-cari maliyet muhasebesi yöntemleridir. Bu çalışmada, enflasyonun etkilerini gidermeye yönelik yöntemler incelenmiş ve TMS 29: Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı çerçevesinde finansal tablolar düzeltilerek, düzeltme neticesi ortaya çıkan sonuçların işletme ve finansal analiz üzerine etkileri ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: TMS 29, Enflasyon Muhasebesi, Fiyatlar Genel Seviyesi Muhasebesi.
Correction of the Financial Statements within the Scope of TAS 29: Financial Reporting Standard in Hyperinflationary Economies and Its Effects on Financial Analysis Results
Abstract
Financial statements are instruments reflecting the financial position and operating results of companies. Financial statements that companies make up in high inflation period do not reflect the real financial position and operating results. This is because prices stated as inflation are increases at general price level. In order to reach the real results in high inflation periods, it is required to clarify the financial statements from negative effects of the inflation. Some methods are being used for eliminating the effects of inflation on financial statements. These methods are the methods of general price level accounting, current cost accounting and general price-current cost accounting. In this study, the methods aimed at eliminating the effects of inflation were analyzed and the financial statements were corrected within the scope of TAS 29: Financial Reporting Standard in Hyperinflationary Economies and then the effects of results from the correction on company and financial analysis were revealed.
Key Words: TAS 29, Inflation Accounting, General Price Level Accounting.
Giriş
Fiyatlar genel seviyesindeki artış olarak ifade edilen enflasyonun işletmelerin varlık ve kaynakları ile finansal analiz sonuçları üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Enflasyonun paranın satın alma gücü üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle finansal tabloların işletmenin finansal durumunu gerçeğe uygun olarak yansıtmasına engel olmaktadır. Enflasyonun etkileri dikkate alınmadan hazırlanan finansal tablolar yanıltıcı bilgiler sundukları için finansal bilgi kullanıcılarının da yanlış yönlendirilmelerine neden olmaktadır. Bundan dolayı enflasyonun finansal tablolar üzerindeki bozucu etkilerinin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Enflasyonun olumsuz etkilerinin giderilmesine yönelik vergi mevzuatında bir takım kısmi düzeltme yöntemleri bulunmaktadır. Ancak bu kısmi düzeltme yöntemleri, uzun süren ve yüksek düzeyde gerçekleşen enflasyon nedeniyle yetersiz olmaktadır. Bundan dolayı enflasyonun olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması amacıyla enflasyon muhasebesi yöntemleri devreye konulmuştur.
Bu çalışmada, enflasyon muhasebesi yöntemleri hakkında bilgiler verilerek, TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardının da önermiş olduğu Fiyatlar Genel Seviyesi Muhasebesi yöntemi uygulamalı olarak incelenmektedir.
1. Enflasyon Kavramı
Enflasyon, fiyatlar genel seviyesindeki sürekli bir artışın yanında, paranın değerindeki sürekli bir azalışı ifade etmektedir. Buna göre bir malın değerindeki azalış sadece o malı üreten ve satanları etkilememekte, bunun yanı sıra toplumun bütün kesimini de olumsuz yönde etkilemektedir (Osman, 1995: 1).
Dursun KELEŞ